Zapraszamy do śledzenia starań mieszkańców Kosowa o upamiętnienie Ofiar Zbrodni Katyńskiej Jakuba Dygasa i Stefana Czarnieckiego.

Przypomnijmy, że w kwietniu 2021 roku została wydana przez IPN Lublin publikacja “Gdy zajdzie potrzeba, gdy zechce tak los… Katyńczycy z Kowali”, która przedstawia biogramy naszych Bohaterów. Mieszkańcy Kosowa  zabiegają o utworzenie miejsca pamięci w Kosowie przy świetlicy/OSP. W poniedziałek 24 maja o godzinie 14.30 w Urzędzie Gminy odbędzie się Komisja Oświaty, podczas której radni będą dyskutowali na ten temat. Poniżej zamieszczamy notatkę z macowego spotkania w UG Kowala przedstawicieli IPN, strony społecznej Starosty Radomskiego i Wójta, podczas którego zostały poczynione ustalenia dotyczące upamiętnienia.

                                                                                                                      Kowala, 18 marca 2021 r.

 

Notatka

            W dniu 18 marca 2021 roku o godzinie 10.45 w sali konferencyjnej UG w Kowali odbyło się z inicjatywy Agaty Kicior Radnej Gminy Kowala spotkanie dotyczące upamiętnienia ofiar Zbrodni Katyńskiej pochodzących z terenu gminy Kowala to jest Stefana Zbigniewa Czarnieckiego i Jakuba Dygasa.

Obecni byli:

Marcin Krzysztofik – dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej W Lublinie;

prof. dr hab. Marek Wierzbicki – dyrektor Biura Badań Historycznych w Warszawie, współautor broszury „Gdy zajdzie potrzeba, gdy zechce tak los… Katyńczycy z Kowali”;

Waldemar Trelka – Starosta Powiatu Radomskiego;

Monika Romanowska – Sołtys sołectwa Kosów;

Andzrej Szczych – przedstawiciel Rady Sołeckiej w Kosowie;

Marek Goliński – Komendant OSP w Kosowie;

Jarosław Słomka – Radny Gminy Kowala;

oraz jako gospodarze:

Dariusz Bulski – Wójt Gminy Kowala;

Alina Szczęśniak – Sekretarz Gminy Kowala.

Radna Agata Kicior powitała gości i zwróciła się do Wójta z prośbą o wyrażenie zgody na ustanowienie w Kosowie na działce gminnej miejsca pamięci poświęconego ofiarom Zbrodni Katyńskiej Stefanowi Zbigniewowi Czarnieckiemu i Jakubowi Dygasowi, którzy urodzili się  w Kosowie.

Wójt powiedział, że jest to powrót do wcześniejszej inicjatywy oraz że na cmentarzu parafialnym w Kowali znajduje się grób, na którym jest tablica z nazwiskiem Stefana Czarnieckiego.

Pan Marcin Krzysztofik dyrektor IPN uzasadniał, że miejsce pamięci ma charakter publiczny, inaczej niż tablica na cmentarzu, która jest elementem rodzinnym, prywatnym. IPN jest gotów do współpracy przy inicjowaniu i tworzeniu upamiętnień osób, które oddały życie za Ojczyznę.

Profesor  Marek Wierzbicki powiedział, że staraniem IPN w Lublinie zostanie już prawdopodobnie w kwietniu tego roku wydana broszura pod tytułem „Gdy zajdzie potrzeba, gdy zechce tak los… Katyńczycy z Kowali…..”, przeznaczona do bezpłatnej dystrybucji. Zwrócił uwagę, ze będzie to drugi sposób upamiętnienia; jeden to miejsce pamięci, drugi to publikacja opisująca, poza biogramami Czarnieckiego i Dygasa, (autorem biogramów jest dr Arkadiusz Kutkowski) Zbrodnię Katyńską i Kłamstwo Katyńskie. Szczególnie ważne dla współczesnej młodzieży, ponieważ Katyń był zakazanym tematem. Biogramy opracowane zostały na podstawie dokumentów rodzinnych i pochodzących z archiwów państwowych, zawiera liczne fotografie. Jest to niejako dodatek do pomnika. Broszura wyjaśnia, dlaczego tacy ludzie, jak ci opisani zalogują na upamiętnienie. Jest to również forma edukacji historycznej w przyszłości.

Radna Agata Kicior powiedziała, że miejsce pamięci jest oczekiwane przez mieszkańców Kosowa, którzy poparli pomysł. Ponadto na mapie historyczno-edukacyjnej gminy Kowala byłby to kolejny element do powstania na przykład ścieżki edukacyjnej wiodącej od średniowiecznych reliktów wieży rycerskiej w Kowali poprzez świadectwa Powstania Styczniowego, miejsca upamiętniające ofiary I i II Wojny Światowej.  Kosów jest właściwym miejscem na upamiętnienie ponieważ działka gminna, o na której miałoby powstać miejsce pamięci znajduje się na terenie historycznie należącym do rodziny Czarnieckiego, a dokładnie podwórkiem, na którym się wychował.

Starosta powiedział, ze broszura ukazuje właściwe ramy historyczne i uwiarygadnia te postaci oraz sprawia, że usytuowanie miejsca pamięci w Kosowie jest właściwe. Zadeklarował, że służy wsparciem finansowym dla powstania miejsca pamięci, na zasadzie porozumienia z Wójtem Kowali, ponieważ samorządy mogą partycypować w kosztach zadań publicznych, do których to zadanie należy, na przykład w ramach projektowania. Będzie to miejsce pamięci ale również miejsce spotkań podczas rocznic historycznych 10 kwietnia, 1 czy 17 września. Chciałby stworzyć we współpracy z  z IPN wirtualną, historyczną mapę Powiatu Radomskiego.

Wójt powiedział, że w celu upamiętnienia należy podzielić zadania, aby określić kto i co ma robić. Należy określić formę pomnika.

Dyrektor IPN powiedział, że najprostszą formą byłby obelisk z tablicą upamiętniającą  lub kamień narzutowy z tablicą. Treść tablicy uzgodni IPN. Na wymienionym obszarze brak jest brak planu zagospodarowania przestrzennego. Obiekt małej architektury nie wymaga pozwolenia na budowę.

 

Ustalono, że:

Gmina, tj. Wójt – zadysponuje gruntem na rzecz usytuowania miejsca pamięci oraz wykona projekt pomnika i wraz z powiatem tj. Starostą – podpisze porozumienie w sprawie finansowania pomnika;

IPN – udzieli konsultacji merytorycznej i ufunduje tablicę upamiętniającą.

            Andrzej Szczych wypowiedział się w imieniu mieszkańców Kosowa, którzy wyrazili swoje poparcie i pochlebne opinie na temat usytuowania miejsca pamięci w Kosowie. Podziękował, za spotkanie i uzasadnił, że działka gminna w Kosowie jest właściwą lokalizacją tego pomnika z powodu: martyrologii obywateli polskich podczas II Wojny Światowej i miejsca masowego mordu 1500 obywateli w pobliskim lesie kosowskim, ponadto Stanisław Nieciecki, brat przyrodni Czarnieckiego i zarządca majątku podczas wojny, był żołnierzem AK i na terenie dworu w Kosowie funkcjonowała radiostacja AK, która przekazywała meldunki do Londynu. Współcześnie na tej działce jest zlokalizowana jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, a straż ma duże tradycje w upamiętnianiu i sytuowaniu pomników, a wynika to wkładu straży w walce o niepodległość Polski, ponieważ 65 tyś strażaków z karabinem w ręku walczyło podczas wojny a około 3500 zginęło.

Dodał, iż jako gospodarze strażacy będą opiekować się miejscem pamięci.

            Radna zadeklarowała, ze złoży wniosek do Rady Gminy o wyrażenie zgody na  ustanowienie w Kosowie na działce gminnej miejsca pamięci poświęconego ofiarom Zbrodni Katyńskiej Stefanowi Zbigniewowi Czarnieckiemu i Jakubowi Dygasowi.

Na zakończenie zaprosiła obecnych na Mszę św., która odbędzie się 11 kwietnia 2021 o godzinie 16.00 w kościele pw. św Wojciecha  w Kowali.

Na tym spotkanie zakończono.